Op deze pagina
De Vlaamse regering heeft in oktober 2023 het Nationaal Park Brabantse Wouden officieel erkend. Daar ging een lange voorbereiding aan vooraf samen met heel wat partners: gemeentes, de provincie Vlaams-Brabant, middenveldorganisaties, landbouwers, het Agentschap voor Natuur en Bos, de Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud vzw, de Koninklijke Schenking, de Stichting Zoniënwoud en zoveel vrijwilligers en inwoners die mee de kar hebben getrokken.
Zij zagen het potentieel van deze bijzondere streek met de oudste loofbossen van Vlaanderen, sterk meanderende rivieren en een agrarisch landschap met holle wegen en graften. Tussen het Hallerbos, het Zoniënwoud en het Meerdaalwoud vind je robuuste bossen, kronkelende rivieren en open velden. Samen goed voor meer dan 10.000 hectare waardevolle natuur. De natuurlijke meanders van de Dijle, Laan en IJse zorgen er voor een klimaatbestendig landschap vol levende natuur. Als je uit de riviervalleien klimt, kom je op het Brabants plateau waar de mooiste holle wegen diep in het landschap snijden. De troeven vormen de basis van het masterplan en het operationeel plan van de Brabantse Wouden.
Uniek in België
De Brabantse Wouden zijn de mooiste en oudste wouden van ons land:
- Met wel 10.000 dikke eiken en beuken met een stamomtrek van meer dan drie meter. Monumentale bomen.
- Met prachtige lentebloemen. Zoals de bosanemoon, wilde hyacint en slanke sleutelbloem, die prachtig kleuren in het voorjaar.
- Met meer dan 230 kilometer holle wegen. In Bertem, Huldenberg, Overijse en Tervuren – op het Brabants plateau - snijden ze diep het landschap in. En in de flanken voelen zeldzame soorten als de eikelmuis, das, sleedoornpage, vliegend hert en geelgors zich thuis.
- Waar rivieren spectaculair meanderen. De natuurlijke meanders van de Dijle, Laan en IJse vertragen hun snelheid, herbergen hierdoor veel water en zijn zo een zegen voor het klimaat.
- Doordrongen van geschiedenis. Erfgoed en verhalen om te ontdekken. Want wie kent er het Kasteel van Beersel niet? Of het AfricaMuseum in Tervuren?
- Waar boeren zorgen voor gezond voedsel, natuur en weidse landschappen.
Waarom een Nationaal Park?
Door versnippering staat de streek onder druk. Ongebreidelde recreatie bedreigt de kwetsbare zones. Een erkenning als Nationaal Park zorgt ervoor dat we de natuur in dit bijzondere gebied beter kunnen beschermen en versterken. Met minder versnippering en meer bos en natuur. En met plaats voor duurzame recreatie en landbouw.
Aan de erkenning als Nationaal Park hangt een structurele ondersteuning vast van de Vlaamse overheid, waarmee experten aangenomen kunnen worden om alle doelen te verwezenlijken.
Meer dan twintig jaar vooruitkijken
De erkenning is nog maar het begin. Nu kunnen we vooruitkijken. Vierentwintig jaar alvast. Zover reiken de blik en de doelstellingen van het masterplan van de Brabantse Wouden. Dat plan omvat ideeën en maatregelen om de natuur te versterken, uit te breiden en te verbinden, met speciale aandacht voor zeldzame en gevoelige dier- en plantensoorten. Maar het plan denkt ook aan de bewoners. Want wie hier woont en leeft, werkt of onderneemt, moet mee genieten van de sterktes van dit nationale park. En de kans krijgen om mee te timmeren aan de uitbouw ervan. Zo hebben we met de brede coalitie van organisaties en landbouwers ook de ambitie om landbouw een volwaardige plaats en toekomst te geven in de Brabantse Wouden. We zetten daarbij volop in op een duurzame landbouw die voedsel produceert voor de streek en zorg draagt voor de agrarische biodiversiteit.
De eerste projecten
Wanneer zal je echt iets merken van deze erkenning? Misschien niet meteen, want er moet nog veel werk achter de schermen gebeuren. Sponsoring en financiering zoeken, personeel aanwerven, werkgroepen opstarten, en zo meer. Maar toch lopen er al enkele concrete projecten die het Nationaal Park in de praktijk brengen. Een vijftal voorbeelden?
1. Verbinding
Het verbinden van natuurgebieden is één van de voornaamste ambities van het masterplan voor de Brabantse Wouden. Dit kan door uitbreiding van de natuurgebieden, maar ook door het wegwerken van de versnippering door infrastructuur. Zo bouwen het Departement Omgeving, Wegen en Verkeer én Natuur en Bos op dit moment een groot ecoduct tussen de twee helften van het Hallerbos. Een brug voor dieren en mensen over de Brusselse Ring.
2. Hemelwaterplan
Door te ontharden en waar mogelijk de infiltratie van hemelwater te bevorderen herstellen we de waterbatterij die ons landschap vormt. Een unieke eigenschap van de ondergrond: het zandpakket boven een ondoordringbare kleilaag houdt het hemelwater vast. Door tegelijk de vele tientallen bronnen in kaart te brengen en die op te waarderen, maken we dat herstel van die waterbatterij meteen ook tastbaar voor gebruikers, bewoners en recreanten. En voor de natuur uiteraard.
3. Vliegend hert
De regionale landschappen leggen broedhopen aan voor het vliegend hert. Deze iconische soort is gebonden aan oude bossen en dood hout. In broedhopen kunnen de larven ontwikkelen tot indrukwekkende kevers. De regionale landschappen vonden al 75 geschikte locaties, vaak in de tuin van particulieren die zo bijdragen tot de (her)opbouw van een sterke populatie.
4. Over de grenzen heen
Via regelmatig overleg met Brusselse en Waalse partners, werken we aan een nationaal park dat de gewestgrens overschrijdt. Zo ondersteunen we meteen ook de Brusselse en Waalse parkambities, leren we van elkaar en verbinden we natuur, vrijwilligers, recreatie en meer over de grenzen heen.
5. Lokaal hout
We verkennen met financiële steun van Vlaanderen de mogelijkheden van lokaal geoogst hout uit de Brabantse Wouden voor nieuwe toepassingen. We doen dat samen met bosbeheerders, zagerijen en houtverwerkers, onderzoekers en andere betrokkenen. Eigen hout van een korte keten uit duurzaam beheerde wouden, zorgt voor extra koolstofopslag, is milieuvriendelijk, verrijkt ons landschap en is een bron van lokale tewerkstelling.
Meer dan 10.000 hectare waardevolle natuur
Tussen het Hallerbos, het Zoniënwoud en het Meerdaalwoud vind je robuuste bossen, kronkelende rivieren en open velden. Samen goed voor meer dan 10.000 hectare waardevolle natuur. De natuurlijke meanders van de Dijle, Laan en IJse zorgen er voor een klimaatbestendig landschap vol levende natuur. Als je uit de riviervalleien klimt, kom je op het Brabants plateau waar de mooiste holle wegen diep in het landschap snijden.
Welkom in de Brabantse Wouden!
Meer info?
Meer info over de Nationale Parken in Vlaanderen lees je op de website van de provincie.
